यूरीनरी ट्राक्ट इन्फेक्शन /मुत्रमार्गातील संसर्ग

 यूरीनरी  ट्राक्ट इन्फेक्शन /मुत्रमार्गातील संसर्ग

आतपर्यंत मी डिसमेनोरिया, पीएमएस , रजोनिवृत्ती व स्ट्रेस युरीनरी इनकोटींनन्स या विषयांवर तुम्हाला माहिती दिली. हे लेख लिहिण्याचा माझा उद्देश असा आहे की, सगळ्या महिलांना आपल्या शरीरात काय बदल होतात, कोणत्या त्रासामुळे शरीरावर काय दुष्परीनाम होतात व तो त्रास कमी करण्यासाठी काय केले पाहिजे आणि डॉक्टरांचा सल्ला कधी घेतला पाहिजे हे आहे.

आज आपण यूरीनरी ट्राक्ट इन्फेक्शन या विषयाबद्दल जाणूण घेऊ. हा त्रास पुरुष व स्त्री या दोघांनाही होऊ शकतो, पण स्त्रीयांमध्ये होण्याचे प्रमाण जास्त आहे. कारण पुरुषांपेक्षा स्त्रीयांचा मुत्रमार्ग लहान असतो. बॅक्टेरियाला एखाद्या महिलेच्या मुत्रालयात जाण्यासाठी आणि संसर्गासाठी फार दुर प्रवास करण्याची गरज नसते, आणि त्यामुळे स्त्रीयांमध्ये हा त्रास जास्त प्रमाणात दिसतो. युरीनरी ट्राक्अ इंन्फेक्शन होण्याची बरीच कारणे आहेत.

1. पहिले कारण म्हणजे अस्वच्छता, युरीनची जागा स्वच्छ न करणे, जागा स्वच्छ नाही ठेवली तरी बॅक्टेरीयाचे प्रमाण वाढते व इंन्फेक्शन चा त्रास चालू होतो.

2. दुसरे कारण म्हणजे जर संडासाच्या जागेवर इंन्फेक्शन असेल तर ते यूरीन च्या जागेपर्यंत सुध्दा पोहचू शकते कारण यूरीन व संडासाच्या जागेमध्ये अंतर कमी असते.

3. किडनी स्टोन मुळे सुध्दा इंन्फेक्शन वाढू शकते कारण स्टोनमुळे यूरीन ला मुत्रमार्गातून निघायला त्रास होतो आणि त्यामुळे ती साठूण राहते आणि इंन्फेक्शन वाढते.

4. सारखे-सारखे युरीन खूप वेळासाठी नियंत्रणात ठेवली व लगेच लागल्या लागल्या केली नाही तर इंन्फेक्शन होऊ शकते.

5. सेक्स केल्यानंतर सुध्दा हा त्रास स्त्रींयान मध्ये चालू होऊ शकतो, जर पुरुषाला अधीपासून युरीनरी ट्राक्अ इंन्फेक्शन चा त्रास असेल तर

6. रजोनिवृत्ती (menopause) च्यावेळी सुध्दा हा त्रास बर्‍याच स्त्रीयांमध्ये चालू होऊ शकतो.

7. प्रेग्नसीच्या वेळेस सुध्दा यूटीआय चा त्रास चालू होऊ शकतो, पण खूप कमी प्रमाणात होतो.

8. पाळी नंतर किंवा मासिक पाळीच्या दरम्याण सुध्दा याचा त्रास होऊ शकतो, कारण मासिक पाळीच्या वेळेस नीट स्वच्छता  नाही ठेवली तर यूरीन इंन्फेक्शन होऊ शकते.

युरीनरी ट्राक्ट इंन्फेक्शन का होते व त्याची काय कारणे आहे हे आपण पाहिले, आता नक्की त्याची लक्षणे काय आहेत हे जाणूण घेऊ.

1. कधी-कधी इन्फेक्शन झाले असेल, तरी काही लक्षणे दिसूण येत नाहीत.

2. लघवी करण्याचा जोरदार, सतत आग्रह

3. लघवी करताना 

 वारंवार जळजळ, अल्प प्रमाणात लघवी होणे.

4. ढगाळ दिसणारे मूत्र

5. मुत्र जर लाल, चमकदार गुलाबी किंवा काळ्या रंगाचे होत असेल तर मूत्रात रक्ताचे चिन्ह आहे असे समजावे

6. तीव्र गंधयुक्त मूत्र


7.जर इन्फेक्शन किडनी पर्यंत पोहचले तर ताप, थंडी वाजून येणे, मळ-मळ उलट्या होणे या सारखी लक्षणे सुध्दा दिसून येऊ शकतात.

माझा आजचा लेख लिहिण्याचे मुख्य कारण म्हणजे जागरुकता निर्माण करणे आहे. आणि आपल्याला ही समस्या टाळण्यासाठी कोणती खबरदारी घेतली जाऊ शकते याबद्दल सांगणे आहे. तर आता जाणून घेऊ की हा त्रास कसा टाळला जाऊ शकतो.

1. पाणी पीने- दिवसांतून किमान 3-4 लिटर पाणी पीलेच पाहिजे. जास्त पाणी पिल्यामुळे सतत लघवी लागते व ती स्वच्छ होते आणि सगळे बॅक्टरीया लघवी बरोबर निघून जातात.

2. संडासाची जागा धुताना नेहमी पुढून मागे धुणे म्हणजे हात नेहमी धूताना पुढून मागे (from front to back) असे केल्यावर जर संडासाच्या जागेवर इन्फेक्शन असेल तर ते युरीन च्या जागेपर्यंत पोहचणार नाही. बर्‍याच स्त्रीयांना याबद्दल कल्पना नसते, पण हे इन्फेकॅशन चे सगळ्यात महत्वाचे कारण आहे त्यामुळे नेहमी पूढून मागे धुणे

3. सेक्स केल्यानंतर लगेच लघवी करणे आणि एक ग्लास पाणी पीने असे केल्यावर सगळे बॅक्टेरीया लघवी बरोबर निघूण जातात, व इन्फेक्शन होण्याचे प्रमाण कमी होते.

4. एक खूप महत्वाची गोष्ट जी आतापर्यंत बर्‍याच स्त्रीयांना माहिती नाही,ती म्हणजे मासिक पाळी च्या वेळेस दर 4-5 तासांनी पॅड (Pad) बदलने खूप आवश्यक आहे. काही स्त्रीया फक्त एकच पॅड दिवसभर घालूण ठेवतात आणि यामुळे इन्फेक्शन चे प्रमाण वाढते. रक्त जरी कमी वाहत असेल तरी 4-5 तासांनी पॅड बदलेच पाहिजे, असे केल्याने यूरीनरी ट्राक्ट इन्फेक्शन व अजून बरेच इन्फेक्शन आपण टाळू शकतो.

6. लघवीच्या जागेवर पावडर वापरणे थांबवा कारण यामुळे जळजळ होऊ शकते, किंवा कोणतेही केमीकल असलेले प्रोडक्ट टाळले पाहिजेत. हा त्रास तुम्हाला सतत होत असेल तर त्यावर तुम्ही होमियापॅथीक उचार सुध्दा चालू करु शकता.

-Dr.Rutuja Khanore

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Benefits of Dance Movement Therapy for Menopause

Image
Cessation of menses for complete one year and thereafter is called as Menopause . It occurs around the age of 45-50 years. The process of Menopause is long and can be exhausting for women. Even though it is said that menopause is cessation of menses for complete one year , then too the process of menopause begins 3-4 years prior and this period is called as Perimenopause. Here are some of the benefits that one can gain, by practicing Dance Movement Therapy Emotional Expression: DMT provides a creative outlet for women to express their emotions and feelings, which can be particularly helpful during the emotional ups and downs of menopause. Stress Reduction: Engaging in dance and movement can reduce stress and anxiety, helping to alleviate some of the psychological symptoms associated with menopause. Body Awareness: DMT promotes increased body awareness, helping women reconnect with their changing bodies and feel more in control during this transitional phase. Physical Well-Being: Dancin...
Read more

BREAST MOUSE - EVER HEARD OF IT?

Image
Today we will talk about one of the most common abnormality which you will find while examining your breasts and which is very commonly seen in females at a larger scale especially in the younger generation.  FIBROADENOMA - Also Known As Breast Mouse. While self examining  breasts , some of the females might find a small tumor or a lump in their breast which might keep slipping away from the fingers and Fibroadenoma might be one of the diagnosis that should come to your mind while doing so. Fibroadenoma is a benign tumor that means it is non-cancerous tumor, so yes you don't need to get all worked up and worried if you find such a tumor while examining your breast. It is just a single tumor and rarely grows more than 5cm. It is painless and non tender , but it can become tender during the time of menses. Why is it called a Breast Mouse? - This tumor is not fixed , which means it will keep on moving and changing position in your breast and while you try to catch it between your...
Read more

Polycystic Ovarian Disease/Polycystic Ovarian Syndrome (PCOD/PCOS)

In today's busy world where our lives have become robotic and we tend to work day and night without properly eating , sleeping and with constant stress and tension and pressure regarding work , relationships or social life we tend forget that we are humans and we have our health and our body to look after . We tend to forget that our body and our mind needs rest. In this ever changing world our lifestyles have changed so drastically that sleeping before 3:00 am does not exist nor does eating homemade food on a regular basis . Due to all these reasons our health is at stake and we land up in trouble. One of the consequences of this hazardous lifestyle is PCOD/PCOS , hence PCOD is considered as a lifestyle disorder. Among a group of 5 friends at least 2 of them suffer from PCOD and the number of PCOD cases is increasing rapidly day by day. So, lets first get to know what can be the triggering factors which can cause PCOD 1) Obesity 2) Constant stress , worries , anxiety. 3) Sedentary...
Read more